HET MAKEN VAN 'ARENA'
MUSIC MAKER Jan van der Plas, mei 1996
"Anderhalf jaar geleden hebben we voor het opnemen van onze liveplaat drie digitale achtsporen machines van Tascam gekocht," vertelt Thé Lau boven een kop koffie en een sigaret in een hoofdstedelijk etablissement. "Het was ons al eens overkomen dat we een opname in 'Paradiso' hadden gemaakt en dat we alles weg konden gooien omdat de publieksmicrofoon kapot was en de gitaren vals waren. We wilden niks aan het toeval overlaten en gewoon tien optredens opnemen. Het kopen van die Tascams was goedkoper dan het tien keer laten voorrijden van een mobiele studio." Toen The Scene vorig jaar wilde beginnen aan de opnamen van een nieuwe plaat lag het voor de hand die recorders te gebruiken. "We hebben altijd gezegd dat we meer een live- dan een studioband waren, omdat we merkten dat we in de opnameruimten altijd met de rem erop speelden. Vandaar de gedachte onze volgende studioplaat in de oefenruimte op te nemen. Er waren wel wat technische bezwaren maar die wogen niet op tegen het voordeel van zo kunnen opnemen." De opnameapparatuur werd permanent in de oefenruimte geïnstalleerd zodat de band elk nieuw nummer meteen kon opnemen en mixen. "Bij een normale plaatsessie moet alles in drie weken gebeuren en kom je altijd thuis met het gevoel dat het niet helemaal af is. We hadden ditmaal onszelf geen deadline gesteld en sloegen dus met hartelust aan het experimenteren. Een nadeel is dat je in het begin de neiging hebt eindeloos nieuwe takes op te nemen om te kijken of het nog beter kan. Onbewust heb je het idee dat je in de studio beter moet zijn dan je eigenlijk bent. Daar ben ik zelf ook regelmatig ingetuind. Dan ga je je forceren en klinkt het resultaat alleen maar verkrampt. Gelukkig realiseerden we ons dat op tijd. Er zijn wel nummers waarvan we verscheidene takes hebben opgenomen, maar dat waren verschillende versies in plaats van pogingen die take beter te krijgen. Van 'Slapen, Dromen, Zweten' bijvoorbeeld hebben we vijf versies gedaan. Uiteindelijk hebben we gekozen voor de opname die ik even snel had ingespeeld voor iemand die er een strijkerspartij bij zou gaan schrijven." Het opnemen van een plaat in de eigen oefenruimte vergt wel enige discipline. "Het duurde even voordat iedereen ervan doordrongen was dat het ernst was. De eerste maand hoorde je nog wel eens iemand zeggen dat zijn partij af zou zijn als we straks echt de studio in zouden gaan. Dan moest ik zeggen: maar dit is de studio. Toen dat besef eenmaal doorgedrongen was, ging het als een speer." Het was de bedoeling de nummers ter plekke te mixen, maar uiteindelijk heeft de groep dat achteraf in Wisseloord gedaan. Thé Lau: "Dat was wel het andere uiterste. Het mixen heeft, geloof ik, meer gekost dan het opnemen. Maar het is wel een verstandige keuze geweest want de mixen uit Wisseloord klinken veel beter dan wat we zelf hadden gedaan." Producer van 'Arena' was Emile den Tex. 'Dat is nog een oude maat van me. Ik heb met hem nog gespeeld in mijn allereerste band Turquoise. Inmiddels is hij producer en technicus in Wisseloord. Hij heeft bijvoorbeeld 'Ademloos' en '15 Miljoen Mensen' opgenomen. Hij heeft ervoor gezorgd dat die plaat zo lekker diep klinkt." Zelf heeft Thé Lau ook een behoorlijke staat van dienst als producer van onder meer de Tröckener Kecks en Claw Boys Claw. Met de productie van 'Arena' heeft hij zich echter niet bemoeid. "Ik weet inmiddels van mezelf dat ik beter niet te veel in de studio kan zijn want als ik er ben wil ik ook aan knoppen draaien. Voor een producer is dat storend. Bovendien weet ik dat ik de neiging heb mezelf te verliezen in allerlei geluidseffecten. Het zou mij makkelijk kunnen gebeuren dat de sound over het nummer heen gaat. Bij platen van anderen vind ik het een gruwel als ik dat hoor. Dan denk ik: daar heb je weer zo'n producer die zich niet kan inhouden. Ik moet ook zeggen dat het heel aangenaam is om de productie aan iemand anders over te laten. Als ik langskwam om wat in te zingen hoorde ik telkens iets nieuws. Dat was heel inspirerend." Aan het eind van de rit was het selecteren van de songs en de juiste versies nog een behoorlijke klus. "Een paar nummers die echt alle kanten opvlogen hebben we weggelaten. Normaal gesproken heb je nauwelijks de mogelijkheid te kiezen, want om te kunnen rondkomen moet je ieder jaar op tournee en dus ieder jaar een nieuwe plaat uitbrengen. Dat betekent in de praktijk dat je vrijwel elk nummer ook op plaat zet. Maar doordat die liveplaat ertussen zat, konden we kiezen uit de beste songs van de afgelopen tweeëneenhalf jaar." Alleen bij succes in het buitenland is het mogelijk de cyclus wat op te rekken, weet ook Thé Lau. Pogingen een aantal songs te vertalen naar het Engels leverden echter nooit het gewenste resultaat op. "Wil zoiets lukken dan moet minstens de helft van het refrein letterlijk vertaalbaar zijn. Bij nummers als 'Blauw' en 'Iedereen Is Van De Wereld' kan dat niet, als je dat letterlijk overzet heeft het al een andere betekenis. De vertalers die het hebben geprobeerd kwamen wel met goede vondsten, maar die waren weer slecht zingbaar." Beter verliep de poging een aantal songs naar het Duits te vertalen. "De man die dat heeft gedaan is zelf zanger. Hij kreeg de orkestbanden opgestuurd en die kreeg ik ingezongen terug, zodat ik meteen kon horen hoe het zou gaan klinken." Na het vorige studioalbum 'Avenue De La Scene' zat de groep met de vraag hoe verder te gaan, vertelt Thé Lau. "We kregen terecht de kritiek dat onze sound elke keer wel erg hetzelfde was. Als je daarover na gaat denken dan weet je dat het is omdat iedereen continu meespeelt. Dus zijn we die gitaren eens wat vaker weg gaan laten. In het couplet van 'Moderne Mens' bijvoorbeeld hebben we ze gewoon weggehaald. In het begin ben je daar wat huiverig voor maar dan blijkt zo'n nummer zónder ook gewoon overeind te blijven. In 'Varken Met Succes' hebben we juist weer het keyboard eruit gelaten, want dat droeg niks wezenlijks bij. We hebben geprobeerd wat vrijer en opener te werken." Een verrassend element is de latinpercussie in 'Romantiek'. "We hadden al een aantal nummers gehad met zo'n ritme en dit was er weer zo één. We hebben eerst geprobeerd het anders te spelen maar dat werkte niet. Toen kwam het idee op tafel er percussionisten bij te halen. Tot mijn niet geringe verbazing bleek het ontzettend moeilijk een Antilliaanse of Surinaamse percussiesectie te vinden. Er zijn Nederlandse jongens die wel eens conga-les hebben gehad voldoende, maar ik wilde mensen die met die muziek zijn opgegroeid. Het heeft me vier dagen gekost voor ik met Kenrick Gunther en Carlo Ulrichi de goede jongens te pakken had. Overigens bleek ik Carlo nog te kennen van de groep Gaga, maar het was niet in mijn gedachten opgekomen hem te bellen. Maar alle moeite bleek niet voor niets geweest want bij die sessie kwam het nummer meteen van de grond." Ondanks de vele nieuwe ingrediënten op het album bood de eerste single, 'Vrede', toch weer het vertrouwde Scene-geluid. "Dat is het enige nummer dat ook op een vorige plaat had kunnen staan. Daarom was ik ook enigszins teleurgesteld dat juist dat op single werd uitgebracht. Mijn idee was juist iets uit te brengen dat anders klinkt. Maar het aardige van het Island-label is dat ze zich daar niet zo druk maken over singles. Dat heb ik nog nooit eerder bij een platenmaatschappij meegemaakt. Ze redeneren puur vanuit het album. Dat is maar goed ook want ik heb pas in de auto twee uur naar Radio 3 zitten luisteren. Ik weet niet welke programma's dat waren maar het is ondenkbaar dat wij daarin gedraaid zouden worden. Wat we ook uit zouden brengen." PRODUCER EMILE DEN
TEX OVER OPNEMEN IN DE OEFENRUIMTE "Thé's stem klinkt op deze plaat heel vol en aanwezig. Dat komt deels doordat zijn stem door het vele spelen is veranderd. Het heeft ook te maken met hoe ik hem heb opgenomen. Ik heb een dynamische microfoon gebruikt, een Pulltex buizen-equalizer en een Summit buizencompressor. De verstaanbaarheid is vergroot, simpelweg door zijn stem wat harder te zetten. Effecten heb ik nauwelijks gebruikt, want Thé houdt heel erg van droog. Als je het goed wilt doen is opnemen in de oefenruimte niet per se goedkoper dan in de studio. Ik heb bijvoorbeeld een aantal instrumenten bij het mixen met een equalizer en een compressor groter moeten maken. Dat kost ook veel tijd. Bovendien zijn bands in de oefenruimte meer geneigd dingen opnieuw te doen, waardoor het allemaal langer duurt. Als je spullen moet inhuren, kunnen de kosten dan ook behoorlijk oplopen. Het is daarom belangrijk een goede planning en begroting te maken." « [Media] |
Veel muzikanten dromen ervan, The Scene deed
het echt. Zij namen hun nieuwe album 'Arena' op in de
eigen oefenruimte, zonder die altijd weer doortikkende en
pegels kostende studioklok. Gezien de enthousiaste
reacties op de plaat mag het experiment geslaagd genoemd
worden. Zanger Thé Lau vertelt over het hoe en waarom.